Obowiązki nabywcy
Umowa o dożywocie polega na tym, że nabywca - osoba, która kupuje lub otrzymuje dom w darowiźnie - w zamian za przeniesienie na nią własności ma zapewnić zbywcy (lub osobom jej bliskim) dożywotnie utrzymanie. Dożywotnik - czyli ten, komu przysługuje prawo dożywocia - musi być traktowany jak domownik. Poza mieszkaniem należy mu zapewnić światło i opał, a także wyżywienie, ubranie oraz pomoc i pielęgnację w chorobie. Po jego śmierci zaś trzeba ponieść koszty pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom.
Sprzedaż nieruchomości
Obciążenie nieruchomości dożywotnim prawem mieszkania nie przeszkadza właścicielowi w swobodnym rozporządzaniu nieruchomością - nie musi wcale pytać dożywotnika o zgodę, by nieruchomość sprzedać.
Gdy nieruchomość z dożywociem jest sprzedawana, obowiązki wynikające z tego prawa przechodzą na kolejnego właściciela. Nie zawiera on w tym celu nowej umowy - obowiązki te przechodzą na niego automatycznie wraz z zawarciem umowy kupna-sprzedaży nieruchomości.
Uwaga! Prawo dożywocia można ujawnić w księdze wieczystej nieruchomości. Nie jest to jednak warunek do powstania tego prawa.
Zamiana dożywocia
Prawo dożywocia jest prawem niezbywalnym, związanym z dożywotnikiem i wygasającym wraz z jego śmiercią. Oznacza to, że osoba ta nie może swojego prawa do dożywotniego mieszkania i opieki przenieść na kogoś innego (nie może go sprzedać, darować ani odstąpić komuś z rodziny czy znajomej niepełnosprawnej osobie). Jeśliby jednak między stronami umowy o dożywocie wystąpiły tak silne konflikty, że osoby te nie mogłyby pozostawać ze sobą w bezpośredniej styczności, każda ze stron umowy może wtedy wystąpić do wydziału cywilnego sądu rejonowego z pozwem "o zmianę zakresu prawa dożywocia". W wyniku takiego żądania sąd może zamienić uprawnienia wynikające z prawa dożywocia na dożywotnią rentę, a jej wysokość ustali w ten sposób, by odpowiadała wartości uprawnień wynikających z umowy dożywocia.
W wyjątkowych sytuacjach, gdy konflikt jest szczególnie ostry, sąd może rozwiązać umowę o dożywocie. Własność nieruchomości przejdzie wówczas z powrotem na osobę, która w zamian za nieruchomość zapewniła sobie dożywotnie mieszkanie i utrzymanie.
Może się zdarzyć, że dożywotnik nie zechce korzystać z prawa dożywocia, kiedy nieruchomość zostanie sprzedana osobie spoza rodziny. Od osoby sprzedającej nieruchomość może on wtedy żądać zmiany tego prawa na odpowiadającą mu rentę. Gdy strony dojdą do porozumienia, powinny zawrzeć przed notariuszem stosowną umowę.
