Według danych zawartych w Programie ochrony środowiska dla Warszawy na lata 2021-2024, około 104 tysiące mieszkańców stolicy jest narażonych na nadmierny długookresowy hałas. Głównym źródłem tego problemu jest ruch drogowy, który przekracza dopuszczalne normy na terenach zamieszkałych przez około 6% warszawiaków.
Mieszkańcy Śródmieścia szczególnie odczuwają skutki wzmożonego ruchu samochodów osobowych i motocykli. Skarżą się, że hałas uniemożliwia normalne funkcjonowanie w mieszkaniach przy otwartych oknach, co jest szczególnie uciążliwe w upalne dni. Problem dotyka również osoby korzystające z miejskich terenów rekreacyjnych.
Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że prawo do życia w środowisku wolnym od uciążliwości hałasowych jest uznawane za jedno z podstawowych praw człowieka. Znajduje to potwierdzenie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Ponadto, zgodnie z art. 68 ust. 4 Konstytucji RP, to na władzach publicznych spoczywa obowiązek zapobiegania negatywnym skutkom degradacji środowiska dla zdrowia obywateli.
Władze Warszawy dostrzegają wagę problemu i podejmują działania mające na celu jego rozwiązanie. W ramach Programu ochrony środowiska przed hałasem dla m.st. Warszawy z 2018 roku zaplanowano szereg działań strategicznych, w tym:
- Uwzględnianie problemów akustycznych w planowaniu przestrzennym
- Wprowadzanie zmian w polityce transportowej
- Budowę obwodnic i poprawę płynności ruchu
- Ograniczenia dla ruchu pojazdów ciężkich
- Wspieranie cichej komunikacji miejskiej
- Wymianę taboru na pojazdy o niższej emisji hałasu
W perspektywie krótkookresowej, do 2023 roku, przewidziano między innymi wymianę nawierzchni na cichą, montaż ekranów akustycznych oraz kontrole prędkości pojazdów.
Marcin Wiącek zwrócił się do prezydenta Warszawy z prośbą o informacje dotyczące stopnia realizacji zaplanowanych działań. RPO pyta o efekty podjętych kroków, szczególnie w kontekście poprawy klimatu akustycznego w centrum miasta. Interesuje go również, w jakim stopniu udało się poszerzyć zakres wykorzystania zasad planowania przestrzennego i rozwiązań technicznych przy projektowaniu budynków.
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się również o informacje dotyczące harmonogramu prac nad Programem ochrony środowiska na lata 2025-2030. Pyta o założenia nowego programu w kontekście ograniczania hałasu komunikacyjnego oraz o to, czy planowane jest wprowadzenie dodatkowych rozwiązań w stosunku do poprzedniego programu.
RPO zainteresowany jest również wpływem nowelizacji przepisów dotyczących inwestycji budowlanych, wprowadzonych ustawą z 7 lipca 2023 roku, na planowane działania miasta. Pyta, czy zmiany te przyczynią się do wzmocnienia działań władz stolicy nakierowanych na poprawę klimatu akustycznego lub przynajmniej zahamowanie jego pogorszenia.
Problem hałasu w miastach, szczególnie pochodzącego z ruchu drogowego, jest coraz częściej podnoszony przez mieszkańców i ekspertów. Nadmierny hałas nie tylko obniża komfort życia, ale może mieć również negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne ludzi. Dlatego tak ważne jest, aby władze miejskie podejmowały skuteczne działania mające na celu jego ograniczenie.
