Nowa ustawa ma zastąpić dotychczasowe przepisy z 1997 roku i wdrożyć najnowsze regulacje Unii Europejskiej z listopada 2023 roku. Projekt nie wprowadza nowego zakazu stosowania azbestu, ponieważ ten wynika już z wcześniejszych rozporządzeń unijnych dotyczących chemikaliów (REACH).
Obowiązki właścicieli i zarządców
Proponowane przepisy nakładają na użytkowników obiektów zawierających azbest szereg obowiązków, w tym:
- przeprowadzenie inwentaryzacji materiałów azbestowych
- odpowiednie oznakowanie miejsc występowania azbestu
- usunięcie lub trwałe zabezpieczenie wyrobów azbestowych do końca 2032 roku
Projekt szczegółowo określa zasady prowadzenia prac związanych z usuwaniem azbestu. Wprowadza również system kar administracyjnych za nieprzestrzeganie określonych procedur bezpieczeństwa. Nowe przepisy mają zapewnić właściwy poziom ochrony zarówno pracowników, jak i środowiska.
Ustawa precyzuje zadania jednostek samorządu terytorialnego w procesie usuwania azbestu. Wprowadza również możliwość odstępstwa od obowiązku całkowitego usunięcia materiałów azbestowych w szczególnych przypadkach, zwłaszcza gdy są one trwale zabudowane w ścianach budynków.
W zakresie finansowania projekt zachowuje dotychczasowy system wsparcia przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska. Nowością jest przekazywanie wpływów z kar administracyjnych na cele związane z usuwaniem azbestu.
Szczególną uwagę w projekcie poświęcono kwestii dachów azbestowych, które stanowią ponad 90 procent zinwentaryzowanych wyrobów azbestowych w Polsce. Najwyższa Izba Kontroli wskazała, że główną przeszkodą w ich usuwaniu jest brak dofinansowania do wykonania nowych pokryć dachowych.
Nowe regulacje są odpowiedzią na krytyczne uwagi Najwyższej Izby Kontroli, która zwróciła uwagę na zbyt wolne tempo usuwania azbestu w kraju. Bez przyspieszenia tego procesu osiągnięcie celu eliminacji azbestu do końca 2032 roku może być zagrożone.
