Kopuła Fitzpatricka jest jednym z przebłysków architektonicznego geniuszu. Masywna struktura przyciąga wzrok. Ale czym dokładnie jest? Jak została zbudowana? Budowle tego typu znaleźć można na całym świecie. Zazwyczaj wykonane są z tarcicy, płyt wiórowych i włókna szklanego. 20 zakrzywionych płyt zestawianych jest razem, tworząc kształt kopuły. Pierwotne wymiary to ok. 30 na 15 metrów.
Do czego jednak służy? Najczęściej do przechowywania soli drogowej. Wymyślenie wyjątkowej budowli pozwoliło uniknąć sporych strat ekonomicznych i środowiskowych, do jakich dochodziło, zanim sól zaczęto przechowywać w wyjątkowych budowlach.
Kopuła chroni sól składowaną przy drogach przed warunkami atmosferycznymi. Nie wymywają jej deszcze, nie trafia do wód gruntowych. Materiał, z którego stworzona jest konstrukcja, chroni sól przed czynnikami zewnętrznymi, a jej żywotność wynosi co najmniej kilka lat.
Kopuła jest wyjątkowa również z uwagi na konstruktora. Jest nim bowiem John Fitzpatrick, kanadyjski... lekkoatleta. Po zakończeniu kariery sportowej znalazł pracę w ministerstwie transportu. Wyjątkową konstrukcję opracował w ramach codziennych obowiązków zawodowych. Po raz pierwszy jego pomysł w życie wcielono w roku 1968. Przez kolejne lata podobnych kopuł stanęło 200, a dzisiaj są powszechne - w Polsce stosuje je GDDKiA.
Fitzpatrick ma na koncie inny wynalazek, który ułatwia życie mieszkańcom regionów, w których temperatura zimą spada znacząco poniżej zera. Stworzył system, który uniemożliwia tworzenie się lodu na rzece. System rur pompujących sprężone powietrze ma jeden cel: utrzymać możliwość żeglugi śródlądowej, kluczowej dla transportu podstawowych produktów.
Wszechstronność konstrukcji jest tym, co odróżnia ją od innych metod przechowywania. Można ją zainstalować w dowolnym miejscu, bez konieczności wykonywania stałego montażu. Elastyczność materiału pozwala również na wykorzystanie go do innych celów, takich jak przechowywanie piasku i gruzu drogowego, a nawet jako tymczasowe schronienie w przypadku zagrożenia.
Najbardziej imponującą cechą kopuły Fitzpatricka jest to, że w nieco mniejszej wersji można ją zainstalować w ciągu zaledwie kilku godzin. Ułatwia to reagowanie na sytuacje kryzysowe - dostarczanie soli w trudno dostępne miejsca, skąd może być rozwożona na lokalne drogi.
Fot. Renzoy16(Wikimedia CC 3.0)
