Unia Europejska dąży do całkowitej dekarbonizacji sektora budowlanego do 2050 roku. Aby osiągnąć ten cel, wyznaczono ambitny plan pośredni - ograniczenie emisji z budynków o 60 procent do 2030 roku. Realizacja tych założeń wymaga kompleksowych działań termomodernizacyjnych na niespotykaną dotąd skalę.
Zakres niezbędnych prac
Dostosowanie budynków do wymogów unijnej dyrektywy wiąże się z koniecznością przeprowadzenia szeregu kosztownych inwestycji. Jak podaje KOBiZE, działania te obejmują:
- ocieplenie ścian i dachów,
- wymianę okien i drzwi,
- modernizację lub wymianę źródeł ciepła,
- kompleksową przebudowę instalacji grzewczych.
Według danych European Construction Industry Federation (FIEC), przytoczonych w raporcie KOBiZE, koszty renowacji budynków najbardziej odbiegających od nowych norm mogą wahać się od 15 do nawet 100 tysięcy euro na nieruchomość. Przy obecnym kursie waluty oznacza to wydatki rzędu 64-430 tysięcy złotych. Co więcej, eksperci KOBiZE nie wykluczają, że faktyczne koszty mogą okazać się jeszcze wyższe.
Wpływ na rynek nieruchomości
Wprowadzenie nowych wymogów w połączeniu z koniecznością odejścia od paliw kopalnych może mieć znaczący wpływ na ceny nieruchomości. Analitycy KOBiZE przewidują, że koszty termomodernizacji przełożą się na wzrost cen zarówno istniejących budynków, jak i nowych inwestycji. Właściciele domów muszą liczyć się ze znacznym obciążeniem finansowym, a nabywcy nieruchomości z wyższymi cenami zakupu.
Wsparcie finansowe dla termomodernizacji
Unia Europejska przewiduje wsparcie finansowe dla realizacji celów pakietu "Fit for 55", w ramach którego wprowadzono dyrektywę budynkową. Komisja Europejska planuje przeznaczyć na ten cel do 150 milionów euro z budżetu UE. Środki te mają być uzupełniane przez budżety poszczególnych państw członkowskich.
Wyzwania związane z finansowaniem
Pomimo zapowiedzi wsparcia eksperci KOBiZE wyrażają obawy co do skuteczności proponowanych rozwiązań. W raporcie czytamy: "Wprawdzie Fit for 55 przewiduje wsparcie finansowe termomodernizacji dla najbiedniejszych gospodarstw domowych w postaci dotacji i pożyczek, lecz wobec wzrostu cen energii i idącym za tym wzrostem kosztów działalności przedsiębiorstw można mieć obawy, że czynniki inflacjogenne obniżą jego wartość i zasięg".
Istnieje również ryzyko, że dostępne środki nie wystarczą dla wszystkich potrzebujących właścicieli. Warto zauważyć, że w przypadku osób w "lepszej sytuacji finansowej" koszty termomodernizacji będą musiały zostać pokryte ze środków prywatnych.
Harmonogram wdrażania dyrektywy
Dyrektywa EPBD weszła w życie pod koniec maja 2024 roku. Państwa członkowskie, w tym Polska, mają czas do końca maja 2026 roku na dostosowanie krajowych przepisów do nowych wymogów. Do końca 2025 roku kraje UE muszą przedstawić swoje plany renowacji budynków, a do końca 2026 roku plany te powinny zostać przyjęte i zgłoszone do Komisji Europejskiej.
Dyrektywa wprowadza również konkretne terminy dla osiągnięcia zeroemisyjności w nowym budownictwie. Od 1 stycznia 2028 roku wszystkie nowe budynki w sektorze publicznym mają spełniać ten standard. Dwa lata później, od 2030 roku, wymóg zeroemisyjności obejmie wszystkie nowe budynki, niezależnie od sektora.
Wdrożenie dyrektywy budynkowej stanowi ogromne wyzwanie dla Polski, gdzie znaczna część budynków wymaga gruntownej modernizacji. Konieczne będzie nie tylko dostosowanie przepisów, lecz także zapewnienie odpowiednich mechanizmów wsparcia dla właścicieli nieruchomości. Szczególnie istotne będzie znalezienie rozwiązań dla osób o niższych dochodach, które mogą mieć trudności z samodzielnym sfinansowaniem kosztownych remontów.
Mimo wysokich kosztów początkowych eksperci podkreślają, że inwestycje w efektywność energetyczną budynków przyniosą długoterminowe korzyści. Obniżenie zużycia energii przełoży się na niższe rachunki dla mieszkańców, a także przyczyni się do realizacji celów klimatycznych. Kluczowe będzie jednak znalezienie równowagi między ambitnymi celami a możliwościami finansowymi obywateli i budżetów państw członkowskich.
Dyrektywa budynkowa stanowi istotny krok w kierunku zrównoważonego budownictwa i walki ze zmianami klimatu. Jej wdrożenie wiąże się jednak z ogromnymi wyzwaniami finansowymi i logistycznymi. Sukces tych działań będzie zależał od skutecznej współpracy między instytucjami unijnymi, rządami krajowymi, sektorem budowlanym i samymi właścicielami nieruchomości.
