Na początek: co wpływa na koszty ogrzewania domu?
Na ostateczne koszty ogrzewania każdego budynku wpływa przede wszystkim jego roczne zapotrzebowanie energetyczne. To zaś zależy od takich parametrów jak m.in.:
- rodzaj i efektywność systemu grzewczego (np. pompa ciepła o współczynniku COP = 4, kocioł gazowy kondensacyjny o sprawności 95%, tradycyjny kocioł na węgiel o sprawności 70%);
- specyfika obiektu (powierzchnia, kształty, układ itp.);
- cena paliw;
- izolacja i standard energetyczny budynku (np. budynek pasywny, dom energooszczędny, stary budynek ze słabą izolacją ścian i dachu itd.);
- klimat i lokalizacja (dom w surowym klimacie zimowym, strefie umiarkowanej, w górach; dostęp do odnawialnych źródeł energii, przyłącza gazowego, sieci energetycznej itd.);
- liczba użytkowników/domowników;
- system zarządzania i sterowania ogrzewaniem, np. programowalny termostat, smart home, zdalne sterowanie temperaturą za pomocą aplikacji mobilnej itp.;
- regularna konserwacja i serwisowanie systemu grzewczego;
- źródła ciepła dodatkowego (np. kominek z systemem rozprowadzania ciepła, instalacja solarna, system hybrydowy pompa ciepła + kocioł na gaz itp.);
- styl życia i nawyki użytkowników.
Powyższe czynniki sprawiają, że wybór właściwego systemu grzewczego nie jest łatwy. Najlepiej mogą w nim pomóc doświadczeni instalatorzy. Inne rozwiązania sprawdzą się w budownictwie mieszkalnym, inne zaspokoją potrzeby obiektów przemysłowych lub użytku publicznego, dlatego przed podjęciem decyzji wymagany jest audyt energetyczny oraz rzetelna analiza wszystkich warunków i zmiennych warunkujących optymalny wybór systemu grzewczego.
Czym najtaniej ogrzewać dom w 2024 r.? Porównanie kosztów
Jak już wspomnieliśmy, jednym z kluczowych parametrów w doborze systemu grzewczego jest jego roczne zapotrzebowanie budynku na energię cieplną. Może się na nie składać energia potrzebna do ogrzania pomieszczeń i przygotowania ciepłej wody użytkowej – łącznie lub oddzielnie. Pod uwagę należy wziąć także ewentualną potrzebę chłodzenia pomieszczeń latem.
Załóżmy, że chcemy dobrać optymalny (tutaj: najtańszy) system grzewczy dla domu jednorodzinnego o powierzchni 180 m2 zamieszkanego przez 4-osobową rodzinę. Standard wykonania obiektu to 60 kWh/m2/rok, a dzienne zapotrzebowanie 1 osoby na c.w.u. o temp 45°C wynosi 70 l. Łączne roczne zapotrzebowanie energetyczne takiego domu będzie wynosić 11 363 kWh (ogrzewanie: 7 200 kWh + ogrzanie c.w.u. 4 163 kWh).
Porównajmy teraz koszt ogrzewania domu za pomocą popularnych rozwiązań (gaz ziemny, olej opałowy, pellet, prąd) oraz odnawialnymi źródłami energii (powietrze, grunt, woda). Zakładamy przy tym, że budynek nie jest wyposażony w instalację solarną, w przypadku paliw kopalnych stosujemy kotły kondensacyjne, a w przypadku źródeł odnawialnych - pompę powietrzną o współczynniku efektywności COP = 3,2 oraz pompę gruntową o COP = 4,5.
Koszty ogrzewania będą przedstawiały się następująco:
- gaz ziemny – 4 944 zł;
- olej opałowy – 6 337 zł;
- pellet – 4 134 zł;
- pompa ciepła powietrzna (powietrze/woda) – 4 797 zł;
- pompa ciepła gruntowa (solanka/woda) – 3 842 zł;
- energia elektryczna – 14 599 zł.
Koszty mogą się oczywiście różnić w zależności od zapotrzebowania sezonowego budynku, preferowanej taryfy energetycznej i zmiennych klimatycznych (np. zima będzie bardziej mroźna, niż zakładano, a lato bardziej upalne itd.). Warto przy tym dodać, że koszty eksploatacyjne byłyby zdecydowanie niższe, gdyby dom wyposażono np. w instalację fotowoltaiczną lub stworzono system hybrydowy.
Z powyższych szacunków wynika, że najtańszą opcją ogrzewania domu jednorodzinnego o powierzchni 180 m² jest zastosowanie gruntowej pompy ciepła (solanka/woda), która generuje koszt w wysokości 3 842 zł rocznie. Kolejną korzystną cenowo opcją jest pellet z rocznym kosztem 4 134 zł, na trzecim miejscu plasuje się pompa ciepła powietrzna (powietrze/woda) z kosztem 4 797 zł. Najdroższym źródłem energii jest energia elektryczna, której koszt ogrzewania wynosi aż 14 599 zł rocznie.
Najtańsze ogrzewanie domu – czyli jakie?
Pojęcie „najtańsze” może być różnie rozumiane. Pierwsze skojarzenie odnosi się oczywiście do kwoty na rachunkach za ogrzewanie – im niższa, tym mniej nas ono kosztuje. Mimo to, wybierając konkretną technologię i źródło energii, warto wziąć pod uwagę kilka istotnych kwestii:
Po pierwsze: Pompy ciepła, zarówno gruntowe, jak i powietrzne, wykazują się wysoką efektywnością energetyczną, co przekłada się na niższe koszty eksploatacyjne. Warto jednak pamiętać, że koszty inwestycyjne związane z instalacją pomp ciepła są wyższe niż w przypadku tradycyjnych systemów grzewczych. Przykładowo, sam koszt zakupu gruntowej pompy ciepła może wynosić od 40 do 60 tys. zł. Doliczając robociznę (montaż, komponenty, odwierty itp.), można szacować, że ostateczny wydatek zamknie się w zakresie od 60 do 90 tys. zł. Takie koszty początkowe mogą przekraczać możliwości wielu inwestorów.
Po drugie: Ogrzewanie gazem ziemnym, choć tańsze niż olejem opałowym, jest droższe od stosowania pelletu czy pomp ciepła. Gaz ziemny wiąże się z rocznym kosztem ogrzewania wynoszącym 4 944 zł, podczas gdy ogrzewanie olejem opałowym jest jeszcze droższe i wynosi 6 337 zł. Pellet, jako paliwo odnawialne, oferuje korzystny stosunek kosztów do efektywności, plasując się na drugim miejscu pod względem ekonomiczności.
Po trzecie: Oprócz kosztów finansowych, warto również wziąć pod uwagę aspekty ekologiczne. Pompy ciepła oraz pellet są bardziej przyjazne dla środowiska w porównaniu z gazem ziemnym i olejem opałowym. Pompy ciepła wykorzystują odnawialne źródła energii, a ich eksploatacja nie wiąże się z emisją zanieczyszczeń. Pellet, jako biopaliwo, również przyczynia się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.
Po czwarte: Cena paliw kopalnych może być niestabilna i podlegać wahaniom rynkowym, co wpływa na roczne koszty ogrzewania. W przypadku pomp ciepła koszty eksploatacyjne są bardziej stabilne, ponieważ nie zależą bezpośrednio od cen paliw, a jedynie od kosztów energii elektrycznej, która może być częściowo pokrywana przez instalacje fotowoltaiczne.
Podsumowanie
Wybór optymalnego systemu grzewczego nie musi być równoznaczny z najniższą ceną. Tak naprawdę uzależniony jest od wielu czynników oraz parametrów, które długoterminowo pracują na zwrot i zysk z inwestycji. Podejmując decyzję, warto kierować się nie tylko własną intuicją, ale przede wszystkim faktami oraz wiedzą i doświadczeniem ekspertów, np. z Viessmann.
