Jak poinformowała wiceminister klimatu Anita Sowińska w piśmie skierowanym do Rzecznika Praw Obywatelskich, trwają intensywne prace nad modyfikacjami systemu naliczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Celem wprowadzanych zmian jest odejście od powszechnie stosowanej na dużych osiedlach odpowiedzialności zbiorowej za niewłaściwe sortowanie śmieci.
Obecnie w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w segregacji odpadów, kary finansowe nakładane są na wspólnoty, zarządców oraz spółdzielnie mieszkaniowe. Taka sytuacja budzi sprzeciw wielu mieszkańców, którzy rzetelnie wypełniają swoje obowiązki w zakresie segregacji.
Zapewniam, że kwestie sprawnego i sprawiedliwego naliczania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi są przedmiotem prac w Ministerstwie" - czytamy w piśmie wiceminister Sowińskiej. Jak wskazuje, prace nad nowymi rozwiązaniami toczą się przy współudziale przedstawicieli samorządów w ramach Zespołu doradczego do spraw systemowych rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami, powołanego w listopadzie 2020 roku.
Ostatnie działania Zespołu koncentrowały się na opracowaniu mechanizmów ułatwiających gminom weryfikację informacji o liczbie osób zamieszkujących daną nieruchomość. Ma to na celu upowszechnienie stosowania metody naliczania opłat "od osoby", co pozwoli na bardziej sprawiedliwe i precyzyjne rozliczanie kosztów.
Odpowiadając na postulaty mieszkańców, samorządów i przedsiębiorców, w 2021 roku wprowadzono zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Nowe przepisy umożliwiają odejście od odpowiedzialności zbiorowej za nieprawidłową segregację odpadów w budynkach wielolokalowych.
"Dodano przepis, który umożliwia, po zapewnieniu technicznych możliwości identyfikacji odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych lokalach, postanowienie przez radę gminy, w drodze uchwały, o ponoszeniu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi przez właściciela lokalu lub inną osobę, której służy tytuł prawny do lokalu w budynku wielolokalowym lub osobę faktycznie zamieszkującą lub użytkującą ten lokal" - wyjaśnia wiceminister Sowińska.
Dzięki takiemu rozwiązaniu gmina zyskuje możliwość indywidualnego rozliczania poszczególnych lokali z selektywnego zbierania odpadów. W rezultacie konsekwencje finansowe za zaniedbania w segregacji ponosić będzie wyłącznie wytwórca źle posortowanych śmieci, a nie wszyscy mieszkańcy bloku.
Wdrażanie zasady "zanieczyszczający płaci"
Ministerstwo Klimatu i Środowiska aktywnie angażuje się we wdrażanie przepisów realizujących zasadę "zanieczyszczający płaci". Celem jest zapewnienie spójności regulacji krajowych z wymogami unijnymi oraz przeniesienie odpowiedzialności za odpady powstające z produktów wprowadzanych na rynek na ich producentów.
Jak zauważa wiceminister Sowińska, finansowe zaangażowanie producentów, przejawiające się między innymi w partycypacji w kosztach gospodarowania odpadami pochodzącymi z ich wyrobów oraz we właściwym projektowaniu produktów, powinno przełożyć się na obniżenie kosztów ponoszonych przez gminy, a w efekcie na zmniejszenie opłat uiszczanych przez właścicieli nieruchomości.
Segregacja śmieci - rola właścicieli nieruchomości
Właściciele nieruchomości odgrywają kluczową rolę w systemie segregacji odpadów komunalnych. To na nich spoczywa obowiązek właściwego sortowania śmieci oraz udostępniania pojemników czy worków na poszczególne frakcje odpadów. Prawidłowa segregacja u źródła jest fundamentem efektywnego funkcjonowania całego systemu gospodarowania odpadami.
Rzetelne wypełnianie obowiązków w zakresie segregacji przez właścicieli nieruchomości nie tylko przyczynia się do ochrony środowiska, ale także przekłada się na niższe koszty zagospodarowania odpadów. Surowce wtórne pozyskane z prawidłowo posortowanych śmieci stanowią cenny materiał do recyklingu, co zmniejsza zapotrzebowanie na pierwotne zasoby naturalne.
Jednocześnie właściciele nieruchomości powinni aktywnie współpracować z gminami oraz firmami odbierającymi odpady, zgłaszając ewentualne nieprawidłowości czy sugerując rozwiązania usprawniające system segregacji. Tylko wspólne zaangażowanie wszystkich uczestników procesu gospodarowania odpadami komunalnymi pozwoli na osiągnięcie ambitnych celów w zakresie recyklingu i ochrony środowiska.
