Stosowanie wyrobów z azbestu jest obecnie dopuszczalne w Polsce tylko do 31 grudnia 2032 roku. Jednak Rzecznik Praw Obywatelskich alarmuje, że azbest wciąż występuje w wielu obiektach budowlanych, zwłaszcza w postaci eternitu na dachach i elewacjach. I wiele wskazuje na to, że przed wyznaczoną przez władze datą nie zostanie usunięty.
Tymczasem azbest jest uznawany za substancję chorobotwórczą, która może prowadzić do poważnych schorzeń, takich jak pylica azbestowa, choroby opłucnej i nowotwory. RPO zauważa, że tempo usuwania i unieszkodliwiania wyrobów z azbestem jest zbyt wolne. Problemem są przepisy. Chodzi bowiem o to, że zanim właściciel nieruchomości rozpocznie proces usuwania niebezpiecznej substancji, muszą zostać wydane specjalne oceny. "Ustawodawca nie nałożył obowiązku sporządzenia takiej oceny przez osobę ze specjalistyczną wiedzą. A wyniki oceny przekładają się na tzw. stopień pilności usunięcia wyrobu z azbestu".
RPO obawia się, że przepisy tak naprawdę pozostaną martwe. Zdaniem RPO "nie wydaje się możliwe, aby azbest został całkowicie usunięty do 31 grudnia 2032 r".
RPO podkreśla potrzebę wprowadzenie skutecznych instrumentów prawnych, które umożliwią rzetelną inwentaryzację, planowe usuwanie i utylizację wyrobów z azbestu oraz wymianę na bezpieczne materiały. RPO uważa, że konieczna jest inicjatywa legislacyjna, która zapewni skuteczne rozwiązania i prawidłową realizację programu usuwania azbestu.
Azbest to minerał włóknisty, który był szeroko wykorzystywany w przemyśle i budownictwie ze względu na swoje właściwości izolacyjne, wytrzymałość i odporność na wysokie temperatury. Był używany do produkcji materiałów budowlanych, takich jak eternit (pokrycia dachowe, elewacje), rury, izolacje termiczne, płyty podłogowe i wiele innych.
Dziś już wiemy, że azbest jest niebezpieczny. Jego mikroskopijnej wielkości włókna mogą osadzać się w płucach. To może prowadzić do poważnych chorób, takich jak pylica azbestowa, choroby opłucnej i różnego rodzaju nowotwory, w tym rak płuc, rak opłucnej i rak otrzewnej. Działanie azbestu jest długotrwałe i utajone, a objawy chorób mogą wystąpić nawet po wielu latach od ekspozycji.
Fot. Miguel Á. Padriñán (Pexels/CC 3.0)
