W lutowym raporcie OECD poświęconym Polsce znalazły się konkretne zalecenia dotyczące reformy podatku od nieruchomości. Organizacja wskazuje, że obecny system podatkowy oparty na powierzchni nieruchomości jest nieefektywny i nie odzwierciedla rzeczywistej zamożności podatników.
Według OECD polski system podatkowy nie uwzględnia kluczowych czynników determinujących wartość nieruchomości, takich jak lokalizacja i inne cechy poza powierzchnią. Organizacja argumentuje, że przejście na model oparty na wartości nieruchomości byłby bardziej progresywny i wydajny, a także lepiej odzwierciedlałby wartość gruntów.
Podobne rekomendacje płyną z Międzynarodowego Funduszu Walutowego. W raporcie opublikowanym jesienią 2024 roku MFW zaleca Polsce zwiększenie dochodów z podatku od nieruchomości do poziomu porównywalnego z innymi krajami Unii Europejskiej. Fundusz wprost rekomenduje wprowadzenie podatku katastralnego. Warto podkreślić, że podobne zalecenia MFW formułował już wcześniej: w marcu oraz czerwcu 2023 roku.
OECD przedstawia konkretne rozwiązania, które mogłyby towarzyszyć wprowadzeniu nowego systemu opodatkowania nieruchomości. Organizacja proponuje zniesienie limitów stawek podatkowych lub ustanowienie jedynie ogólnokrajowej stawki minimalnej, co dałoby samorządom większą autonomię w zakresie pozyskiwania dochodów.
Według raportu OECD zróżnicowanie stawek na rynku wtórnym zwiększyłoby progresywność opodatkowania. Organizacja zaznacza, że taki system mógłby być wprowadzany stopniowo i z zastosowaniem różnych mechanizmów odroczenia płatności.
OECD sugeruje również rozwiązania, które mogłyby złagodzić skutki wprowadzenia nowego podatku. Wśród nich wymienia zryczałtowaną kwotę ulgi podatkowej lub ograniczenie podatku dla mniej zamożnych gospodarstw domowych. Dodatkowo umożliwienie płatności podatku w ratach lub jego odroczenie mogłoby pomóc w rozwiązaniu potencjalnych problemów z płynnością finansową podatników.
Minister finansów Andrzej Domański zajął jednoznaczne stanowisko w tej sprawie. W rozmowie z RMF na początku marca, zapytany o możliwość wprowadzenia podatku katastralnego, odpowiedział przecząco. Minister podkreślił, że Ministerstwo Finansów nie pracuje obecnie nad zmianami dotyczącymi podwyższania podatków.
Domański wskazał, że resort finansów koncentruje się na działaniach mających na celu obniżenie obciążeń podatkowych. Wśród planowanych zmian wymienił obniżkę tak zwanego podatku miedziowego oraz podatku od zysków kapitałowych.
Wyzwania związane z reformą podatku od nieruchomości
Wprowadzenie podatku katastralnego w Polsce wymagałoby pokonania wielu przeszkód i przeprowadzenia gruntownych przygotowań. Eksperci zwracają uwagę, że w naszym kraju brakuje jednolitego systemu informacji o nieruchomościach, co stanowi podstawową barierę dla wprowadzenia podatku opartego na wartości.
Przed przystąpieniem do reformy systemu podatkowego konieczne byłoby uporządkowanie ewidencji gruntów i budynków oraz usprawnienie przepływu danych między różnymi rejestrami, takimi jak księgi wieczyste, ewidencja gruntów i budynków oraz rejestry PESEL i REGON.
OECD zauważa, że przejście na opodatkowanie oparte na wartości wymagałoby regularnej aktualizacji wartości nieruchomości. Organizacja podkreśla jednak, że rozwój technologii cyfrowych znacząco ułatwia ten proces.
Inne rekomendacje podatkowe
Oprócz zmian w podatku od nieruchomości OECD formułuje także inne zalecenia dotyczące systemu podatkowego w Polsce. Organizacja rekomenduje wprowadzenie podatku od pojazdów silnikowych, który byłby uzależniony od poziomu emisji zanieczyszczeń.
OECD zaleca również ograniczenie stosowania preferencyjnych stawek VAT oraz wprowadzenie wyższego opodatkowania spadków. Te rekomendacje są częścią szerszej strategii reformy systemu podatkowego, którą organizacja proponuje Polsce.
