Starożytna architektura fascynuje i przykuwa uwagę od wieków. Nic dziwnego, to fascynujący temat z bogatą historią sięgającą dalej niż egipskie piramidy. Kilka budowli, które przetrwały do dzisiejszych czasów wciąż budzą zainteresowanie naukowców i pasjonatów historii oraz architektury.
Jeden z najbardziej intrygujących przykładów to krąg Goseck, okrągła struktura w regionie Goseck w niemieckim kraju związkowym Saksonia-Anhalt. Jest to najstarsza budowla w Niemczech i jedna z najstarszych na świecie. Uważa się, że został zbudowany we wczesnej epoce brązu.
Krąg Goseck składa się z dużego okrągłego rowu, o średnicy około 73 metrów. W obrębie tego rowu znajduje się mniejszy krąg, o średnicy około 30 metrów. Są też dwa jeszcze mniejsze, wewnętrzne kręgi, każdy o średnicy około 10 metrów. Struktura jest przykładem starożytnej inżynierii, to jedna z najbardziej fascynujących starożytnych struktur na świecie.
Przeznaczenie kręgu nie jest jeszcze do końca potwierdzone, ale przypuszcza się, że służył on do obserwacji astronomicznych. Podobnie jak inne, zbliżone konstrukcje występujące w innych miejscach świata - używano go do śledzenia ruchów słońca i księżyca, a także gwiazd.
Inny przykład tego, że starożytna architektura może być podziwiana i dziś to asyryjskie miasto Dur-Szarrukin, znajdujące się w okolicach stanowiska Chorsabad. Było niegdyś kwitnącą metropolią, zamieszkałą przez tysiące ludzi.
Chorsabad został zbudowany w 8 wieku pne przez asyryjskiego króla Sargona II. Było to jedno z wielu królewskich miast, założonych w granicach dawnego ogromnego imperium. Chorsabad był asyryjską stolicą przez nieco ponad sto lat, aż do upadku imperium asyryjskiego w połowie VII wieku p.n.e.
Miasto zostało zbudowane na planie prostokątnej siatki, z szerokimi ulicami i dużymi placami publicznymi. Jego najbardziej charakterystyczną cechą była masywna cytadela, znana jako Twierdza Sargona. Ta masywna struktura miała prawie 200 metrów długości i 100 metrów szerokości i była otoczona wysokim murem. W obrębie twierdzy znajdował się pałac królewski, świątynie i inne budynki publiczne.
Miasto było również domem dla wielu rzemieślników, którzy produkowali szeroką gamę towarów dla asyryjskiego dworu królewskiego i na eksport. Były to między innymi wyroby garncarskie, metaloplastyka, biżuteria i tkaniny.
Pomimo swojej wielkości i bogactwa, Chorsabad został ostatecznie zniszczony, podobnie jak wiele innych asyryjskich miast, przez Babilończyków w VI wieku p.n.e. Jego ruiny zostały odkopan w XIX wieku przez francuskiego archeologa Paula-Émile Botta. Dziś stanowią one okno na zaginiony świat imperium asyryjskiego.
Miasto zostało nazwane „Atenami Wschodu” ze względu na jego bogactwo i położenie na wysokim wzgórzu, z którego roztacza się widok na otaczający teren. Chorsabad był stolicą Asyrii pod koniec VIII wieku pne.
Nie mniej zdumienia budzi dzisiaj świątynie Ggantija położona na Malcie są jednymi z najstarszych i największych starożytnych struktur na świecie. Zbudowane między 3600 a 3200 rokiem p.n.e., są więc starsze niż egipskie piramidy i to o ponad 500 lat. Świątynie wykonane są z masywnych bloków wapiennych, niektóre ważą ponad 50 ton. Zostały zbudowane bez użycia zaprawy, a mimo to przetrwała przez ponad 5000 lat. Świątynie Ggantija są niesamowitym wyczynem inżynieryjnym i świadectwem umiejętności i pomysłowości starożytnych Maltańczyków.
Jak widać, starożytny świat był czasem nie tylko wielkich wynalazków ale i olbrzymiej kreatywności w architekturze. Wiele z budowli stworzonych przed tysiącleciami straciliśmy nieodwracalnie. Dlatego ważne jest, aby uważnie przyglądać się temu, co przetrwało do naszych czasów.
