Zdaniem IEA, budowa i eksploatacja budynków odpowiadają za ponad 1/3 globalnych emisji gazów cieplarnianych, przy czym około 80% tych emisji generowane jest w fazie operacyjnej, czyli podczas eksploatacji budynków. Jednakże, nieruchomości w Europie, podobnie jak inne sektory gospodarki, zmierzają w kierunku zrównoważonego rozwoju, co wynika między innymi z regulacji UE, które mają na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Europejski Zielony Ład, w tym pakiet regulacyjny Fit for 55, unijna taksonomia oraz rosnące wymogi dotyczące sprawozdawczości ESG (environmental, social, governance) odgrywają istotną rolę w tym procesie. Warto również wspomnieć o dyrektywie CSDR, która weszła w życie na początku 2023 roku i znacząco rozszerzyła krąg podmiotów zobowiązanych do raportowania danych niefinansowych. Szacuje się, że w kolejnych etapach obejmie ona około 3-3,5 tysiąca przedsiębiorstw w Polsce, w tym również największych graczy na rynku nieruchomości komercyjnych.
Ważne jest, że cały sektor przygotowuje się do spełnienia tych regulacyjnych wymogów, nie tylko największe podmioty. Czynniki ESG odgrywają już kluczową rolę na każdym etapie cyklu życia nieruchomości - od planowania inwestycji, poprzez budowę i komercjalizację, aż po kompleksowe zarządzanie obiektem. Z najnowszej publikacji "ESG dla nieruchomości komercyjnych. Wybrane zagadnienia i praktyki" przygotowanej przez PINK i PRCH wynika również, że dla inwestorów, właścicieli i najemców budynków ma to kluczowe znaczenie dla atrakcyjności i wyceny nieruchomości.
Instytucja przeprowadziła badanie, aby zbadać, w jaki sposób przedsiębiorstwa z rynku nieruchomości komercyjnych przygotowują się na wyzwania związane ze sprawozdawczością ESG, wynikające z dyrektywy CSRD i unijnej taksonomii. Badanie objęło podmioty zarządzające lub posiadające ponad 13 mln mkw. GLA, 302 obiekty handlowe, 76 budynków biurowych, 11 projektów mieszkaniowych oraz 211 obiektów przemysłowo-logistycznych. Wyniki badania pokazują, że większość z tych podmiotów już podjęła działania mające na celu spełnienie tych regulacyjnych wymogów. Jednak w niektórych przypadkach wciąż nie można mówić o dojrzałej strategii.
– Kiedy wiele lat temu pojawiły się zielone budynki, początkowo uważano, że to trend lub moda. Natomiast w tej chwili już wiemy, że zrównoważony rozwój i zielone budynki to część ESG i one zostaną z nami na lata. 78 proc. inwestorów uważa, że ryzyko niedopełnienia wymogów ESG jest ryzykiem finansowym, które negatywnie wpłynie na ich finanse lub wartości nieruchomości. To pokazuje, że inwestorzy i właściciele budynków już wiedzą, że te kwestie są bardzo ważne, identyfikują ESG jako jeden z czynników, które przeciwdziałają globalnemu ociepleniu, służą dobru planety i społeczeństwa – mówi agencji Newseria Biznes Agnieszka Hryniewiecka-Jachowicz, członkini zarządu i dyrektorka operacyjna stowarzyszenia Polska Izba Nieruchomości Komercyjnych.
– Z naszego badania wynika, że 85 proc. przedsiębiorców wyznaczyło u siebie osoby dedykowane do tematu ESG, ale tylko u 37 proc. zajmują się one wyłącznie tym. To odzwierciedla sytuację na rynku: wiele firm – zwłaszcza tych, które będą objęte obowiązkiem sprawozdawczości – mają ten problem rozeznany i tworzą już całe działy ESG, inne dopiero zaczynają. Jednak tego nie da się uniknąć, ESG jest wprowadzane we wszystkich firmach – mówi Agnieszka Hryniewiecka-Jachowicz.
Najczęściej spotykanymi na rynku zielonymi klauzulami są te, które określają prowadzenie prac wykończeniowych w sposób zapewniający oszczędne korzystanie z materiałów budowlanych, o parametrach jak najmniej oddziaływujących negatywnie na środowisko, postanowienia regulujące certyfikację budynku czy klauzule ograniczające zużycie mediów i emisję CO2. Eksperci wskazują, że obecność takich klauzul wkrótce stanie się normą, a ich poziom precyzji będzie coraz większy.
– Zielone klauzule, czyli inaczej wytyczne w zakresie zrównoważonego zarządzania nieruchomościami, to pakiet rozwiązań, które umieszczane są w umowach najmu i mają na celu zapewnienie wdrażania wszystkich postanowień ESG dotyczących szczególnie dekarbonizacji, zarządzania energią, wodą, śmieciami – tak, żeby wszyscy uczestnicy rynku nieruchomości komercyjnych, zarówno wynajmujący, jak i najemcy, przestrzegali tych wytycznych i żeby cały budynek – a nie tylko części zarządzane przez wynajmujących – podlegał tym regulacjom. One oczywiście nakładają na obie strony pewne zobowiązania, ciężary i w naturalny sposób mogą powodować trudności w ich wdrażaniu. Ale na koniec wynajem powierzchni w budynkach bardziej atrakcyjnych dla najemców, bardziej atrakcyjnych dla klientów jest łatwiejszy i niesie więcej korzyści – mówi dyrektor zarządzający PRCH.