W obecnej sytuacji na polskim rynku nieruchomości, osoby zainteresowane zakupem mieszkania mają ograniczony dostęp do wiarygodnych informacji o cenach transakcyjnych. Minister rozwoju i technologii Krzysztof Paszyk podkreślił:
„Dziś osoby zainteresowane zakupem nieruchomości mieszkaniowych w Polsce nie mają dostępu do wiarygodnych i aktualnych danych o cenach transakcyjnych mieszkań. Ceny publikowane m.in. przez komercyjne portale ogłoszeniowe są najczęściej cenami ofertowymi, które mogą znacząco odbiegać od wartości rynkowych i mogą być też podatne na manipulacje."
Celem stworzenia Portalu DOM jest właśnie zapełnienie tej luki informacyjnej i dostarczenie potencjalnym nabywcom narzędzia, które pozwoli im podejmować bardziej świadome decyzje zakupowe.
Portal DOM będzie prowadzony przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG), który ma już doświadczenie w zarządzaniu podobnymi narzędziami, jak Ewidencja Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego. Takie rozwiązanie ma przyspieszyć proces wdrożenia systemu i obniżyć koszty jego realizacji.
W ramach Portalu DOM gromadzone będą trzy rodzaje danych:
- Informacje z rynku pierwotnego dotyczące umów objętych obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego.
- Dane z rynku pierwotnego o umowach sprzedaży nieruchomości mieszkaniowych nieobjętych obowiązkiem prowadzenia mieszkaniowego rachunku powierniczego.
- Informacje z rynku pierwotnego i wtórnego przekazywane przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej na podstawie aktów notarialnych.
Portal DOM będzie oferował powszechny dostęp do informacji statystycznych o cenach transakcyjnych lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych. Użytkownicy będą mogli generować raporty na podstawie wybranych parametrów, takich jak lokalizacja, okres, typ rynku, rodzaj nieruchomości czy liczba pokoi.
Wiceminister rozwoju i technologii Jacek Tomczak zwrócił uwagę na znaczenie Portalu DOM dla organów publicznych:
„Informacje uzyskiwane dzięki funkcjonowaniu Portalu DOM umożliwią organom publicznym bieżącą analizę rynku mieszkaniowego, w tym analizę wpływu instrumentów wsparcia mieszkalnictwa na ten rynek. Funkcjonowanie Portalu ma dostarczyć informacji niezbędnych do prowadzenia polityki mieszkaniowej państwa oraz parametryzacji instrumentów wsparcia mieszkalnictwa."
Bezpieczeństwo danych i harmonogram wdrożenia
Twórcy Portalu DOM przykładają dużą wagę do kwestii bezpieczeństwa danych osobowych. Informacje jednostkowe gromadzone w systemie będą objęte ochroną i nie będą udostępniane publicznie. Dane osobowe nabywców, numery ksiąg wieczystych oraz dane identyfikujące akty notarialne będą usuwane z systemu po upływie 6 lat od ich przekazania.
Zgodnie z planem, Portal DOM ma rozpocząć funkcjonowanie w ciągu 20 miesięcy od ogłoszenia ustawy. Należy jednak pamiętać, że pełna funkcjonalność serwisu zostanie osiągnięta dopiero po odpowiednim zasileniu go danymi z zawieranych transakcji rynkowych.
Podstawa prawna i proces legislacyjny
Uruchomienie Portalu DOM będzie oparte na nowelizacji ustawy z 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym. Projekt nowelizacji został już skierowany do konsultacji publicznych, opiniowania i uzgodnień międzyresortowych.
Stworzenie Portalu DOM stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia transparentności na polskim rynku nieruchomości mieszkaniowych. Dzięki dostępowi do wiarygodnych danych o cenach transakcyjnych, potencjalni nabywcy będą mogli podejmować bardziej świadome decyzje, co może przyczynić się do stabilizacji cen na rynku. Jednocześnie, narzędzie to będzie cennym źródłem informacji dla instytucji publicznych odpowiedzialnych za kształtowanie polityki mieszkaniowej, umożliwiając im lepsze dostosowanie instrumentów wsparcia do rzeczywistych potrzeb rynku.