Posiadacze domów, mieszkań czy działek powinni zdawać sobie sprawę, że wojsko oraz inne służby mają prawo na pewien czas przejąć posiadaną własność. Dzieje się tak jednak rzadko i zawsze w ważnym celu.
Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że wojsko i wiele innych służb mają prawo okresowo zajmować w zasadzie wszelkie ruchomości i nieruchomości cywilów. Każdy obywatel jest bowiem zobowiązany do świadczeń na rzecz obronności kraju. Zgodnie z przepisami z roku 1967, które wciąż obowiązują, zajęciu podlegają nie tylko auta, a nawet domy czy mieszkania. Zgodnie z przepisami z roku 2004 zajęć można dokonać do zwalczania skutków klęsk żywiołowych.
Kto ma prawo zająć nieruchomość? Zgodnie z prawem wystąpić o nasz majątek poza Wojskiem Polskim mogą także Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Straż Graniczna czy Straż Pożarna i inne służby.
Praktyka ostatni lat pokazuje, że prywatne posesje, domy, a nawet mieszkania wykorzystywane są w zasadzie wyłącznie w przypadku klęski żywiołowej. Przy okazji ćwiczeń wojsko występuje o udostępnienia co najwyżej np. magazynu, parkingu czy budynku gospodarczego. Warto jednak podkreślić, że nie prawo określa te ograniczenia, a utarta praktyka.
W czasach pokoju musi być wydana decyzja administracyjna, którą podejmuje wójt, burmistrz bądź prezydent miasta. Dokument zostanie dostarczony pocztą i przysługuje nam 14 dni na odwołanie. Gdy tego nie zrobimy, w wyznaczonym dniu zjawi się żołnierz z wezwaniem do wykonania decyzji. W tym momencie nie ma już odwołania.
Każdego roku limity wymaganych świadczeń rzeczowych na rzecz wojska określa stosowne rozporządzenie. Przyjmowane w radzie ministrów zazwyczaj pod koniec roku poprzedzającego. Zgodnie z "Rozporządzeniem rady ministrów z dnia 7 grudnia 2021 roku w sprawie niezbędnych świadczeń rzeczowych na rzecz obrony Państwa" niezbędne świadczenia rzeczowe obejmują:
- Nie więcej niż 400 nieruchomości (budynków lub ich części) - – na potrzeby organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego wykonujących zadania związane z prowadzeniem kwalifikacji wojskowej
- 716 pojazdów samochodówych,
- 140 przyczep,
- 35 maszyn z niezbędnym wyposażeniem.
Zdjęcie główne: Żołnierze WOT podczas przysięgi wojskowej / Robert Suchy / mon.gov.pl