Historia metra rozpoczyna się w 1845 roku, gdy wykonano pierwszy w historii tunel kolejowy ciągnący się przez pół kilometra. Budowę wykonano w dwadzieścia lat po uruchomieniu pierwszego stałego połączenia kolejowego. Nie było to jeszcze metro, jakie znamy obecnie, ale założenie udowodniło, że prowadzenie komunikacji pod ziemią jest wykonalne.
Pierwszym zupełnie podziemnym połączeniem była linia między ulicą Bishop’s Bridge Road (Paddington) i Farringdon w Londynie. Trasa miała zaledwie sześć kilometrów, a napęd zapewniały lokomotywy parowe. Już wtedy było jasne, że system jest efektywny i należy go rozwijać. By sobie uświadomić, jak szybko rozwijało się metro w Londynie, wystarczy dodać, że w dniu wybuchu II wojny światowej funkcjonowało 10 linii.
Przy okazji londyńskiego metra warto dodać, że mogło jako pierwsze pochwalić się wprowadzeniem np. automatycznie otwieranych drzwi (1921), udostępnieniem biletomatów (1928), czy pomysłem, by umieścić specjalne rączki pod sufitem, by stojący pasażerowie mieli czego złapać.
>>> Eleganckie i ciekawe kolekcje mebli znajdziesz na Abra Meble
Londyńska linia była wprawdzie pierwszym metrem na świecie, ale tytuł pierwszej linii na kontynencie należy się metru wybudowanemu w Budapeszcie w 1896 roku. Dla porównania można dodać, że pierwsze metro we Francji wybudowano cztery lata później, a w Polsce dopiero w 1995 roku.
Skąd się wzięła nazwa "metro"? To poniekąd zasługa francuskich władz, które nazywając swoją pierwszą linię w Paryżu, ochrzciły ją mianem Chemin de Fer Métropolitain (metropolitalna kolej żelazna), co było wiernym tłumaczeniem określenia angielskiego. Francuzi szybko nazwę skrócili do "métro", co później przyjęło wiele państw. Nie wszędzie jednak funkcjonuje ta nazwa.
Nazwy metra w poszczególnych krajach:
- Undeground - np. Buenos Aires
- U-Bahn - np. Berlin, Wiedeń
- Subway - np. Nowy Jork, Toronto
- SkyTrain - np. Toronto, Bangkok
- RailTransit - np. Hongkong, Chongqing
- Urban Rail - Ifahan, Mashhad
- Line - Hiroshima, Tokio
- the Tube - Londyn
Warszawskie metro w swojej klasie jest mistrzem Polski, ponieważ nie ma innych konkurentów. Ale w skali świata wypada skromnie. Miastem o najdłuższym systemie metra jest Pekin, liczy on niemal 700 km. Dla porównania obie nitki stołecznego metra mierzą jedynie 35,6 km (w budowie kolejne 6 km). Niewielka długość wynika oczywiście z niewielkiego, w skali takich metropolii jak Nowy Jork czy Tokio, obszaru Warszawy. Warto dodać, że nie tylko duże miasta posiadają metro. Niewielka miejscowość w Austrii, licząca zaledwie 1100 mieszkańców - Serfaus - może się pochwalić linią liczącą 1200 metrów, na której trasie znajdują się cztery stacje.
W wielu miastach część linii metra poprowadzona jest również na powierzchni. Wśród nich są np. Londyn i Nowy Jork, ale w zdecydowanej większości metro znajduje się w wydrążonych w ziemi tunelach. Najniżej położoną stacją jest Arsenalna w Kijowie. Znajduje się 105 metrów poniżej linii gruntu, głębokie usytuowanie jest wymuszone przez wysoki brzeg przepływającego obok Dniepru.
Najdłuższe metro znajduje się w wymienionym już Pekinie, ale największa liczba stacji znajduje się w Seulu, który pod względem długości znajduje się dopiero na dziewiątym miejscu. Natomiast pod względem liczby linii od wielu lat prowadzi Nowy Jork, gdzie są one usytuowane na planie siatki, co wymusza na podróżujących częste przesiadki.
Ciekawostką może być również jedyne na świecie metro przeznaczone jedynie dla służb ochrony państwa i rządu. Właśnie takie funkcjonuje w Moskwie. Obok zupełnie cywilnego metra przeznaczonego dla obywateli stolicy Rosji, działa zupełnie oddzielne metro, z którego korzystają służby.
Według niepotwierdzonych informacji istnieją przynajmniej trzy linie łączące kluczowe dla obrony kraju miejsca w Moskwie. Co ciekawe, tunele Metra-2 są o połowę większe niż te przeznaczone do użytku przez cywilów. Wszystko po to, by można było w nich jeździć również samochodami ciężarowymi.